Phúc Thọ Câu (Fushougou) là một công trình thủy lợi – thoát nước ngầm quy mô lớn tại thành cổ Cám Châu, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc. Công trình được khởi dựng từ thời Bắc Tống, dưới sự chỉ đạo của quan Lưu Nghị – khi ấy giữ chức Thái thú Thiên Châu. Không chỉ đơn thuần là hệ thống kiểm soát lũ và thoát nước đô thị, Phúc Thọ Câu còn đóng vai trò như một mạng lưới xử lý nước thải toàn diện, hoạt động theo mô hình “hệ thống thoát nước kết hợp” tiên tiến đối với thời đại [1].
Trong mùa mưa lớn, nhờ khả năng dẫn thoát nước nhanh chóng, thành phố Cám Châu hầu như tránh được tình trạng ngập úng thường thấy ở nhiều đô thị khác. Các khu vực nằm trên tuyến Phúc Thọ Câu không xuất hiện điểm ứ đọng nước, chứng tỏ hiệu quả vượt trội của công trình. Đặc biệt, trong trận đại hồng thủy năm 1998 tại Trung Quốc, hệ thống này đã phát huy vai trò bảo vệ, giữ cho khu vực nội thành Cám Châu an toàn trước sức tàn phá của dòng lũ [1]
Cám Châu nằm ở vùng địa hình “tây nam cao – đông bắc thấp”, nước mưa dồn về khu vực trũng dễ gây ngập. Vì vậy, cần xây dựng hệ thống thoát nước tận dụng độ dốc tự nhiên để bảo vệ thành phố [2].
Mưa lũ thường xuyên đe dọa đời sống người dân, đặc biệt tại một đô thị quan trọng như Cám Châu. Việc xây dựng Phúc Thọ Câu nhằm ngăn chặn ngập úng, bảo đảm dân cư và kinh tế không bị thiệt hại [2].
Khác với các công trình cổ đơn thuần thoát nước, Phúc Thọ Câu được thiết kế theo mô hình “hệ thống thoát nước kết hợp”: vừa thoát nước mưa, vừa xử lý nước thải, đồng thời kết nối với ao hồ để điều tiết, tái sử dụng. Đây là cách quản lý nước toàn diện, tạo nền tảng cho phát triển bền vững [2].
Phúc Thọ Câu được thiết kế độc đáo với sự kết hợp giữa kênh hở (minh câu) và kênh ngầm (ám khứ). Khi có mưa, nước mặt chảy vào các rãnh hở, rồi tiếp tục được dẫn xuống các tuyến kênh ngầm chạy sâu trong lòng đất. Hệ thống này còn được kết nối với hàng chục ao hồ trong thành như Phượng Hoàng Trì hay Sĩ Mã Trì, tạo nên một mạng lưới thủy văn liên hoàn. Nhờ đó, nước mưa vừa được thoát nhanh, vừa được tạm trữ để giảm áp lực cho toàn thành phố [3].
Ở các điểm giao với sông ngòi bên ngoài, người xưa đã xây dựng những “cửa nước” đặc biệt hoạt động theo nguyên tắc một chiều. Khi nước trong thành phố dâng cao, áp lực sẽ tự động đẩy cửa mở để thoát nước ra ngoài. Ngược lại, khi nước sông ngoài thành dâng lên, cửa sẽ đóng chặt, ngăn không cho dòng nước tràn ngược vào. Cơ chế này giúp bảo vệ thành phố Cám Châu khỏi lũ sông mà vẫn duy trì thoát nước hiệu quả từ bên trong [3].
Hệ thống kênh ngầm được xây bằng vòm gạch đá chắc chắn, với mặt cắt và độ dốc được tính toán khéo léo để dòng chảy luôn đủ mạnh cuốn trôi bùn cát, hạn chế bồi lắng. Nắp kênh có nhiều lỗ thu nước kiểu “đồng tiền” để hút nước mưa từ mặt đường xuống dưới. Toàn bộ công trình dựa vào địa hình tự nhiên “tây nam cao – đông bắc thấp” của Cám Châu, nên dòng chảy được dẫn đi nhịp nhàng mà không cần sự hỗ trợ của máy móc. Đây chính là minh chứng cho tư duy quản lý nước tổng hợp, bền vững ngay từ thời cổ đại [3].
[1] Wikipedia, "福寿沟," 25-Oct-2024. [Online]. Available: https://zh.wikipedia.org/zh-hans/%E7%A6%8F%E5%AF%BF%E6%B2%9F. [Accessed: 25-Sep-2025].
[2] 人民日报海外版, "探秘福寿沟," 28-Aug-2019. [Online]. Available: https://paper.people.com.cn/rmrbhwb/html/2019-08/28/content_1943667.htm. [Accessed: 25-Sep-2025].
[3] Baidu Baike, "福寿沟：古代赣州城的城市排水系统," [Online]. Available: https://wapbaike.baidu.com/tashuo/browse/content?id=c88e91fe461e231a8490db6a. [Accessed: 25-Sep-2025].
Bản tin tổng hợp 14/12/2025
Có những năm, thế giới cần một gam màu thật rực rỡ để vực tinh thần lên. Nhưng cũng có những năm như 2026 điều chúng ta khao khát lại là một khoảng thở: nhẹ hơn, yên hơn, rõ ràng hơn. Pantone đã công bố PANTONE 11-4201 Cloud Dancer là Color of the Year 2026: một sắc trắng “bồng bềnh” và cân bằng, được mô tả như một lời thì thầm của sự bình yên giữa một thế giới ồn ào [1][2]. Đây cũng là lần đầu tiên Pantone chọn một sắc trắng kể từ khi chương trình “Color of the Year” bắt đầu từ năm 1999 [2]. Pantone gọi Cloud Dancer là một tông trắng “lofty/billowy” mang cảm giác thư thái, giúp tâm trí có thêm không gian để sáng tạo và đổi mới [1].
Bản tin tổng hợp 04/12/2025
Hà Lan là một trong những quốc gia dễ tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu, với khoảng một phần ba diện tích nằm dưới mực nước biển và phần còn lại thường xuyên chịu nguy cơ ngập lụt. Trong bối cảnh mực nước biển được dự báo tiếp tục dâng và các trận mưa cực đoan gia tăng, chính phủ nước này không chỉ tăng cường đê điều, cống ngăn triều mà còn thử nghiệm các mô hình thích ứng mới. Nhà ở nổi tại Amsterdam – tiêu biểu là các khu Waterbuurt và Schoonschip – được xem như những “phòng thí nghiệm đô thị” cho cách sống mới: không chỉ chống lũ mà chủ động sống cùng nước. Song song với áp lực khí hậu, Amsterdam phải đối mặt với thiếu hụt nhà ở và quỹ đất khan hiếm. Việc mở rộng thành phố ra mặt nước giúp giải quyết đồng thời hai bài toán: tăng nguồn cung nhà ở mà không phải lấn thêm đất, đồng thời thử nghiệm mô hình đô thị có khả năng thích ứng với ngập lụt và nước biển dâng.
Bản tin tổng hợp 20/11/2025
Kampung Admiralty - dự án đoạt giải "Tòa nhà của Năm 2018" tại World Architecture Festival - là minh chứng rõ nét cho kiến trúc xanh nhiệt đới thông minh. Với thiết kế "club sandwich" ba tầng chức năng, hệ thống thông gió tự nhiên giúp tiết kiệm 13% năng lượng làm mát, và tỷ lệ xanh hóa 125%, công trình này mở ra nhiều bài học quý giá cho các dự án đô thị Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Bản tin tổng hợp 10/11/2025
Giữa nhịp sống đô thị hối hả, nhiều gia đình Việt Nam đang tìm kiếm một không gian sống khác biệt – nơi họ có thể tận hưởng sự hiện đại mà không xa rời thiên nhiên. Kiến trúc biệt thự hiện đại nhiệt đới (Tropical Modern) chính là câu trả lời hoàn hảo cho nhu cầu này. Không chỉ là xu hướng thẩm mỹ, đây còn là triết lý thiết kế thông minh, kết hợp hài hòa giữa công nghệ, vật liệu địa phương và khí hậu nhiệt đới đặc trưng của Việt Nam.
Bản tin tổng hợp 25/10/2025
Hemp-lime (hempcrete) là vật liệu bao che không chịu lực gồm lõi gỗ gai dầu (hemp shiv/hurd) phối hợp chất kết dính gốc vôi, nổi bật nhờ cách nhiệt – điều hòa ẩm – tính bền môi trường trong nhà; đặc biệt, IRC 2024 – Appendix BL đã xác lập đường quy chuẩn áp dụng cho nhà ở thấp tầng, củng cố tính khả thi kỹ thuật–pháp lý của vật liệu sinh học này.
Bản tin tổng hợp 11/10/2025
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu toàn cầu, kiến trúc không chỉ là việc xây dựng mà còn là nghệ thuật hòa hợp giữa con người, môi trường và công nghệ. Bahrain World Trade Center (BWTC) – cặp tháp đôi biểu tượng tại Manama, Bahrain – chính là minh chứng sống động cho sự kết hợp này. Hoàn thành năm 2008, BWTC không chỉ là tòa nhà cao nhất Bahrain (240 mét) mà còn là công trình đầu tiên trên thế giới tích hợp turbine gió vào cấu trúc chính, cung cấp năng lượng tái tạo cho chính nó [1]. Bài viết này sẽ nghiên cứu sâu về kết cấu và nguyên lý thiết kế của BWTC, khám phá cách mà nó vượt qua thách thức môi trường sa mạc để trở thành mô hình bền vững đáng thuyết phục cho các thành phố tương lai. Qua lăng kính học thuật, chúng ta sẽ thấy BWTC không chỉ là một tòa nhà, mà là một tuyên ngôn về sáng tạo kiến trúc.
Thành viên