Chống Trượt Cho Gạch: 4 Cách Test Được Công Nhận Bởi ASTM, ISO & Tiêu Chuẩn Quốc Tế

1. Mở đầu

Chống trượt là yếu tố bắt buộc khi lựa chọn gạch lát nền cho các khu vực có nguy cơ trơn trượt cao như hồ bơi, nhà tắm, sảnh công cộng hay các bề mặt dốc. Việc đánh giá khả năng chống trượt không thể dựa vào cảm quan mà cần thông qua các phép đo tiêu chuẩn quốc tế [1].

Hiện có 4 phương pháp kiểm tra phổ biến được công nhận rộng rãi trên thế giới, mỗi phương pháp phản ánh một khía cạnh khác nhau của điều kiện sử dụng thực tế. Bài viết sẽ giúp bạn nắm rõ toàn bộ: cách test, tiêu chuẩn, thang đo và ứng dụng phù hợp.

2. Tổng quan 4 phương pháp kiểm tra chống trượt

Dưới đây là 4 phương pháp kiểm tra chống trượt phổ biến hiện nay:

Ramp Test (Phép thử mặt phẳng nghiêng)
Mô phỏng người thật bước trên mặt phẳng nghiêng có dầu hoặc nước. Áp dụng tại các khu vực có độ dốc, hồ bơi, nhà máy thực phẩm...

Pendulum Test (Phép thử con lắc)
Đo độ trượt bằng năng lượng mất đi khi đế cao su gắn trên con lắc trượt qua bề mặt sàn. Phổ biến tại Anh, Úc và Singapore.

Tribometer Test – DCOF (Phép thử hệ số ma sát động)
Đo lực ma sát động giữa bề mặt gạch và đế cao su thông qua thiết bị đo chuyên dụng. Phổ biến tại Mỹ và Canada.

Surface Roughness Test – Rz (Phép thử độ nhám bề mặt)
Đánh giá mức độ nhám trên bề mặt gạch để gián tiếp dự đoán khả năng chống trượt. Thường dùng trong kiểm tra sản phẩm đầu ra của nhà máy.

3. Tóm tắt chi tiết từng phương pháp

Ramp Test (Phép thử mặt phẳng nghiêng)

• Tiêu chuẩn: DIN 51130 (đi giày) và DIN 51097 (chân trần)

• Mục đích: Đánh giá khả năng chống trượt khi di chuyển trên bề mặt dốc

• Cách thực hiện: Người thử nghiệm đi lại trên sàn có độ dốc tăng dần cho đến khi trượt

• Thang đo:

  • DIN 51130: R9 đến R13 (R13 là cao nhất, tương ứng với độ nghiêng >35°)

  • DIN 51097: A, B, C (C là cấp cao nhất)

• Ưu điểm: Mô phỏng điều kiện thực tế rất tốt

• Nhược điểm: Tốn kém, khó thực hiện tại công trường, phụ thuộc yếu tố con người [1], [2]

Pendulum Test (Phép thử con lắc)

• Tiêu chuẩn: BS EN 13036-4, ASTM E303, AS 4586

• Mục đích: Mô phỏng bước đi có đà trên bề mặt ướt hoặc khô

• Cách thực hiện: Con lắc có đế cao su trượt qua bề mặt, lực cản được chuyển thành chỉ số

• Thang đo (PTV – Pendulum Test Value):

  • 25: Nguy cơ trượt cao

  • 25–35: Nguy cơ trung bình

  • 36–44: An toàn tương đối

  • ≥45: An toàn cao

• Ưu điểm: Phản ánh hành vi trượt thực tế, dễ kiểm tra tại công trình

• Nhược điểm: Kết quả dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường[1], [3].

Tribometer Test – DCOF (Phép thử hệ số ma sát động)

• Tiêu chuẩn: ANSI A326.3 (Hoa Kỳ), sử dụng thiết bị BOT-3000E

• Mục đích: Đo lực ma sát động khi di chuyển trên bề mặt gạch

• Cách thực hiện: Thiết bị kéo đế cao su trên bề mặt ướt và ghi lại hệ số ma sát

• Thang đo:

  • DCOF ≥ 0.42 (trong điều kiện ướt): đạt chuẩn sử dụng an toàn theo ANSI

• Ưu điểm: Đo lường chính xác, định lượng rõ ràng

• Nhược điểm: Không phản ánh đầy đủ yếu tố con người, thiết bị đắt tiền[1], [4].

Surface Roughness Test – Rz (Phép thử độ nhám bề mặt)

• Tiêu chuẩn: ISO 4287

• Mục đích: Đánh giá độ nhám để suy luận khả năng chống trượt

• Cách thực hiện: Đầu dò di chuyển trên bề mặt gạch và ghi lại độ dao động

• Thang đo:

  • Rz ≥ 10 µm: được coi là có độ nhám phù hợp cho môi trường có nguy cơ trượt

• Ưu điểm: Kiểm tra nhanh, dễ áp dụng tại nhà máy

• Nhược điểm: Không phản ánh điều kiện sử dụng thực tế (nước, dầu, dốc)[1].

4. Đánh giá & so sánh

Ramp Test (Phép thử mặt phẳng nghiêng) là phương pháp sát thực tế nhất khi có yếu tố con người tham gia, rất hiệu quả cho các khu vực nghiêng hoặc nhiều dầu mỡ. Tuy nhiên, nó có chi phí cao, không phổ biến ngoài châu Âu và không dễ thực hiện tại công trình.

Pendulum Test (Phép thử con lắc) là giải pháp cân bằng giữa thực tế và kỹ thuật. Nó phù hợp để đánh giá trực tiếp tại hiện trường, cung cấp kết quả khách quan cho cả sàn khô và ướt. Nhiều quốc gia áp dụng nó như một tiêu chuẩn pháp lý.

Tribometer Test – DCOF (Phép thử hệ số ma sát động) lại đặc biệt phổ biến ở Mỹ nhờ khả năng định lượng rõ ràng. Tuy nhiên, nó không phản ánh hành vi thực tế khi con người bước đi trên sàn có dầu hoặc nước.

Surface Roughness Test – Rz (Phép thử độ nhám) là công cụ bổ trợ hữu ích trong khâu sản xuất và kiểm tra nội bộ tại nhà máy, nhưng không đủ để đánh giá khả năng chống trượt thực tế.

5. Kết luận

Không có phương pháp kiểm tra nào là hoàn hảo tuyệt đối – mỗi phương pháp đều phục vụ cho từng loại điều kiện sử dụng khác nhau. Trong thực tế, việc kết hợp các chỉ số như R‑Value (Ramp), DCOF (Tribometer), PTV (Pendulum) sẽ mang lại cái nhìn toàn diện hơn về tính an toàn của gạch lát nền.

Với các công trình dân dụng, thương mại hoặc công cộng, chủ đầu tư nên yêu cầu nhà sản xuất cung cấp chứng nhận test từ ít nhất một trong các phương pháp trên – đặc biệt là DCOF hoặc Pendulum, vốn được chấp nhận rộng rãi trên thị trường quốc tế.

6.Tài liệu tham khảo 

[1] Tile Council of North America, TCNA Handbook for Ceramic, Glass, and Stone Tile Installation, 2024. [Online]. Available: https://www.calameo.com/read/006507186b2596f3525e4

[2] A. Terjék and A. Dudás, “Ceramic Floor Slipperiness Classification – A new approach for assessing slip resistance of ceramic tiles,” Construction and Building Materials, vol. 164, pp. 809–819, 2018. [Online]. Available: https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat.2017.12.242

[3] ASTM International, “ASTM E303‑22: Standard Test Method for Measuring Surface Frictional Properties Using the British Pendulum Tester,” 2022. [Online]. Available: https://www.astm.org/e0303-22.html

[4] Tile Council of North America, “ANSI A326.3‑2021: Dynamic Coefficient of Friction (DCOF) of Hard Surface Flooring Materials,” 2021. [Online]. Available: https://webstore.ansi.org/standards/tca/ansia3262021

• Share
• Facebook
• twitter
• linkedin
• pinterest